स्वच्छ गंगा मिशनच्या अंतर्गत, राष्ट्रीय गंगा मिशन (NMCG) गंगेच्या जैवविविधतेचे संरक्षण करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण काम करत आहे. विशेषतः गंगा नदीतील डॉल्फिन प्रजातींचे संरक्षण करण्यावर भर दिला जात आहे. गंगा नदी स्वच्छ करण्यासाठी सुरू केलेली ‘नमामि गंगे’ मोहीम आपल्या देशासाठी खूप महत्त्वाची आहे. या मोहिमेचा एक भाग म्हणजे गंगा नदीतील जैवविविधतेचे रक्षण.
गंगा नदीतील पर्यावरणाचे संतुलन राखण्यासाठी आणि नदीवर अवलंबून असलेल्या वनस्पती आणि प्राण्यांचे संरक्षण करण्यासाठी अनेक उपक्रम राबवले जात आहेत.
डॉल्फिन ॲम्ब्युलन्स उपक्रम
या विशेष ॲम्ब्युलन्सचा उपयोग जखमी डॉल्फिनला वाचवण्यासाठी केला जाईल. ‘Advancing Rescue System for the Protection of Stranded Ganges River Dolphins’ या प्रकल्पावर अंदाजे 1 कोटी रुपये खर्च होईल.
NMCG ने गंगा आणि तिच्या उपनद्यांमधील जलचरांचे संरक्षण करण्यासाठी अनेक प्रकल्प मंजूर केले आहेत. हे प्रकल्प गंगा नदीच्या स्वच्छतेबरोबरच नदीतील जैवसृष्टी टिकवण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात.
कासव संवर्धन प्रकल्प
NMCG ने उत्तर प्रदेशातील गंगा खोऱ्यात लुप्त होत चाललेल्या कासवांच्या प्रजातींच्या संवर्धनासाठी एक प्रकल्प मंजूर केला आहे. संकटात असणाऱ्या तीन कासव प्रजातींचे संरक्षण करणे हा या प्रकल्पाचा उद्देश आहे. या प्रकल्पासाठी अंदाजे 78.09 लाख रुपये खर्च होणार आहेत.
चमबल, सोन, दामोदर आणि तोन्स या प्रमुख नद्यांचे पर्यावरणीय मूल्यांकन करण्यासाठी एक प्रकल्प मंजूर केला गेला आहे. याद्वारे पाण्याचे प्रमाण आणि गुणवत्ता सुधारणे, नैसर्गिक प्रवाहाच्या मूळ स्रोताचे संवर्धन करणे आणि या नद्यांमधील प्रणालीतील जैवविविधतेचे दस्तऐवजीकरण केले जाणार आहे. या प्रकल्पाचा अंदाजे खर्च 11 कोटी रुपये आहे.
