परदेशातील गणपती

घरोघरी गणपती बाप्पा विराजमान झाले आहेत. सगळीकडं कसं आनंदाचं वातावरण आहे. पण  गणपती बाप्पाची पूजा फक्त आपल्या भारतातच होते असं नाही, परदेशातही बाप्पाची  विविध रूपं आपल्याला पाहायला मिळतात. 

नेपाळची राजधानी काठमांडूमधल्या चोभार इथला ‘जल विनायक’ प्रसिद्ध आहे. सम्राट अशोकाची मुलगी चारुमित्रा हिनं ह्या मंदिराची स्थापना केली असल्याचं म्हटलं जातं.  

स्तूपांमध्ये गणपती मूर्ती

श्रीलंकेत गणपतीला ‘पिल्लैयार’ नावानं ओळखतात. इथल्या बऱ्याचशा बौद्ध विहार आणि स्तूपांमध्ये गणपतीची मूर्ती आढळते. अनेक भित्तिचित्रांमध्येही इथं गणपतीचा समावेश दिसतो. कँडी-जाफना महामार्गावरील बौद्ध मंदिराच्या गुहेतदेखील गणेशाच्या प्राचीन मूर्ती आहेत. ही गुहा ‘दंबूला केव्ह टेंपल’ किंवा ‘दंबूला गोल्ड टेंपल’ या नावानं प्रसिद्ध आहे.  

इंडोनेशियाच्या नोटेवर गणपती

जपानमध्ये गणपती ‘कांगितेन’ च्या रूपात ओळखला जातो. शतकानुशतकं इंडोनेशियात गणपतीची पूजा केली जाते. 1998 मध्ये तर इथल्या वीस हजार रुपयांच्या नोटेवर गणपतीचं चित्र छापण्यात आलं. जावामधल्या दिआंग पठारावर गणपतीची अतिप्राचीन पाषाणमूर्ती  आढळते. तर  बालीमध्ये आपल्याला ड्रॅगन अवतारातील गणपती पाहायला मिळतो.

ब्रह्मदेशमधील महापियेन

तिबेटमधल्या  देवळांमध्ये  मुख्य प्रवेशद्वारावर  गणेशाची चित्रं असतात. प्राचीन काळी भारतातून ब्रह्मदेश म्हणजेच सध्याच्या म्यानमारमध्ये स्थायिक होताना, हिंदू धर्मीयांनी आपल्या सोबत गणेश मूर्ती नेल्या होत्या. त्यामुळं आज ही इथं अनेक ठिकाणी गणपतीच्या मूर्ती पाहायला मिळतात. स्थानिक ब्रह्मी संस्कृतीतही श्री गणेशाला महत्वाचं स्थान असल्याचं दिसून येतं. गणेशाला इथं ‘महापियेन’ असं म्हणतात. 

सिटी ऑफ गणेशा

थायलंड मधील चाचोएंगसाओ शहर तर ‘सिटी ऑफ गणेशा’ म्हणून ओळखलं जातं. इथं  गणपतीच्या  अनेक अनोख्या मूर्ती असून,  बाप्पाला ‘फ्ररा फिकानेत’  म्हणतात.

मंगोलियामध्ये गणपतीचं नाव तोतखारौर खाघन आहे. तर कंबोडियन लोक गणपतीला प्राह केनस म्हणून पूजतात. 

मेक्सिको मध्ये ऍझटेक या मयसंस्कृतीतील देवतेचं आणि ग्रीक पुराणातील जॅनस देवतेचं  गणपतीशी  विलक्षण साम्य आढळतं.  

म्हणजेच आपला गणपती  बाप्पा एक वैश्‍विक देवता आहे.